Kruszywa alternatywne (sztuczne i z recyklingu) są uzupełnieniem wobec kruszyw naturalnych. Produkcja kruszyw alternatywnych z surowców odpadowych i towarzyszących stanowi realizację głównych celów i zasad związanych z nowoczesną gospodarką odpadami, do których zaliczamy m.in.:

• minimalizację wielkości odpadów i ich niekorzystnego wpływu na środowisko
• odzysk zgodny z zasadami ochrony środowiska
• unieszkodliwienie pozostałych odpadów

W kruszywach budowlanych mogą występować różnego rodzaju zanieczyszczenia. Niekiedy oblepiają ziarna kruszywa tak mocno, że nie można odizolować ich nawet podczas mieszania zaprawy. Mogą uniemożliwiać zlepianie spoiwa z ziarnami. Kruszywa budowlane mogą wymagać wówczas przemycia wodą przed użyciem do późniejszych prac.

Sztuczne kruszywa stosowane są w budownictwie, a także w produkcji materiałów budowlanych. Uzyskiwane są w wyniku procesów przemysłowych, które obejmują termiczną lub inną modyfikację kruszywa pochodzenia mineralnego. Co więcej, kruszywa sztuczne obejmują również różnego rodzaju kruszywa z recyklingu.

Kruszywa lekkie to określenie odnoszące się do kruszyw porowatych o gęstości objętościowej mniejszej niż 1800 kg/m³ (zgodnie z definicją w normie PN-86/B-23006). Współcześnie stosuje się kruszywa lekkie mineralne, które możemy podzielić na kilka grup w zależności od rodzaju surowców użytych do produkcji.

Kruszywa żwirowo-piaskowe w zdecydowanej mierze używane są w budownictwie do produkcji różnego rodzaju betonów oraz wyrobów betonowych, głównie betonu towarowego, prefabrykatów, suchych mieszanek i tzw. chemii budowlanej.

Optymalne gospodarowanie odpadami to poważny problem współczesnych czasów. Postęp technologiczny i przemysłowy, a także wzrost demograficzny przyczyniły się do zwiększenia popytu na dobra konsumpcyjne, a równocześnie znacznie skrócił się okres użytkowania większości grup produktów.

Kruszywo jest jednym z najważniejszych elementów konstrukcyjnych w budownictwie drogowym i inżynieryjnym. Stanowi podstawowy składnik mieszanek mineralnych, mineralno-asfaltowych, betonów towarowych i drogowych oraz zapraw.

Kruszywa łamane znajdują zastosowanie przede wszystkim w budownictwie drogowym oraz kolejowym, w mniejszym stopniu wykorzystywane są również w budownictwie kubaturowym (do produkcji betonów wysokiej klasy).

Kruszywa drogowe wykorzystywane są do budowy dróg. Muszą spełniać szereg norm i charakteryzować się określoną wytrzymałością oraz współczynnikiem tarcia. Najczęściej wykorzystywane są do tego granity, bazalt, porfiry, czyli kruszywa wykazujące największą odporność na wszystkie czynniki zewnętrzne oraz warunki atmosferyczne.

Recykling to powtórne wykorzystanie pozyskanych odpadów, które następnie są przetworzone, a z uzyskanego w ten sposób materiału można stworzyć nowy produkt. To skuteczny sposób na zmniejszenie eksploatacji złóż naturalnych i ograniczenie ilości odpadów.